2020/2/17 - Een circulaire betonnen vloer, hoe kan dat?

De druk op het gebruik van beton wordt steeds hoger, zowel binnen Nederland als internationaal. Een mogelijkheid om hier mee om te gaan is om het circulair bouwen van en met betonnen constructies te verhogen. Een voorbeeld van een betonnen constructie waar veel winst te halen is op het vlak van circulariteit en duurzaamheid is een vloer.

Bij circulariteit en duurzaamheid gaat het voornamelijk om het slim gebruik van grondstoffen, waardoor men deze steeds opnieuw kan inzetten. Dit wordt hoofdzakelijk uitgedrukt in het CO2-gebruik of de CO2-besparing. Door het verhogen van de circulariteit kan het product meer duurzaam gemaakt worden.

lees verder

Verschillende berekenmethodes als de Levenscyclusanalyse (LCA) en de Milieukostenindicator (MKI) benadrukken de negatieve effecten van het gebruik van (veel) beton, voornamelijk beton met cement als bindmiddel, in een project. In Nederland hebben we een klein voordeel omdat bij het ontwerp er steeds meer nagedacht wordt over het gebruiken van secundaire grondstoffen. Ook ligt het CO2-equivalent van het gemiddeld in Nederland toegepaste betonmengsel lager dan in meeste landen.

Er is dus al veel informatie bekend en beschikbaar over het duurzamer maken van betonconstructies. Deze informatie is vaak een specifiek, klein onderdeel in het hele proces. Er is bijvoorbeeld winst in CO2-gebruik te halen als er minder Portlandcementklinker (OPC) gebruikt wordt in het betonmengsel. Of door het ontwerpen van een constructie voor een levensduur van 100 jaar in plaats van voor 25 of 50 jaar.

Van afzonderlijke stukjes een geheel maken
Nu is het tijd om op een integrale manier naar de te behalen winst te kijken. Bij het ontwerpen van een circulaire betonnen vloer is het belangrijk naar het hele proces te kijken, en niet alleen meer naar het ontwerp (Fase 1). Zo zijn de volgende fasen: het maken (2), het gebruik (3) en het hergebruik (4) ook van belang. Bij elke fase verschillende keuzes gemaakt kunnen worden, deze keuzes ook op elke ander fase invloed kunnen hebben en dat alle fasen samenhangen.
Er is nu al duurzaamheidswinst te behalen. Door het gehele proces te bekijken, kunnen de vervolgfasen 2-4 ook mee genomen worden in het ontwerp. Dit zorgt ervoor dat duidelijk wordt waar ruimte is voor verduurzaming. Dit kan uitgedrukt worden in verschillende factoren zoals:

De totale CO2-footprint;
De circulariteit verhogen (in procenten);
Een zo laag mogelijke MKI-score;
De levensduur van de constructie;
Het geven van een 2e of 3e leven van het materiaal of de constructie. Of door het verlengen van de levensduur van het gehele gebouw.

Proeftuin 2020
Een manier om de risico’s te verlagen is om de innovatie samen te dragen, te delen en te leren van elkaar. Om het circulair bouwen te een uitdaging te geven en te promoten heeft BouwCirculair de proeftuin 2020 geïnitieerd. Hierbij zijn opdrachtgevers uitgenodigd om totaal tien projecten voor te dragen. De partijen SKG-IKOB en ABT sluiten zich aan om proces van de tien voorgedragen projecten inhoudelijk te begeleiden en te adviseren op de circulaire doelen.

De voorgedragen projecten moeten eenzelfde soort constructie betreffen, namelijk een situ gestorte beganegrondvloer voor binnengebruik waarvan de uitvoering in 2020/2021 plaats dient te vinden. Voorbeelden hiervan zijn de vloer in een museum, een bibliotheek en een brandweerkazerne. Bij elk project wordt de invulling van de verschillende fasen tegen het licht gehouden. Hier staat steeds de vraag centraal hoe het project meer circulair kan en wat voor invloed circulariteit heeft op elke fase van het ontwerpproces. Met deze proeftuin, onder de naam ‘Constructie betonvloeren’, willen we innovatiever zijn dan nu gebruikelijk is voor dergelijke projecten. Alleen dan kunnen we een nieuwe regelgeving voor circulaire betonvloeren (verder) ontwikkelen.

SKG-IKOB monitort het proces: welke keuzes zijn er en welke invloed hebben deze op het proces. Deze keuzes vormen de basis van de meetmethode en een protocol. Dit protocol kunnen we inzetten om circulair ontwerpen, bouwen en gebruiken bij volgende projecten te stimuleren en te verbeteren. Op deze manier komen we een stap dichter bij een richtlijn of regelgeving voor circulair bouwen met betonnen vloeren.

De rol van ABT
ABT gaat inhoudelijk kijken naar de voorgedragen projecten. Samen met de opdrachtgever zoeken we naar antwoorden op vragen als ‘Hoe kan in elk specifiek project een (meer) circulaire betonvloer komen?’. ABT kijkt mee met welke keuzes daarbij horen en het kwantificeren van de invloed daarvan. Daarbij blijven we streven naar de duurzaamheid en hoge kwaliteit van de constructie in de verschillende fasen. Hiermee wordt het vergelijkbaar en duidelijk welke invloed elke keuze op duurzaamheid van het totaalplaatje heeft.