2024/9/5 - Dag van de Circulariteit, sessie uitgelicht: Circulaire oplossingen voor klimaatadaptatie en bodemdaling

Tijdens de Dag van de Circulariteit op 10 oktober aanstaande verzorgen Marieke Koomen en Arend van Woerden een sessie over circulaire oplossingen voor klimaatadaptatie en bodemdaling. We stelden hen zes vragen over wat we tijdens de sessie kunnen verwachten.
 
Sprekers:
 
Marieke Koomen – Expert circulaire economie
Als adviseur duurzaamheid en circulaire economie bij Sweco adviseert Marieke klanten hoe ze hun ambities qua circulaire economie, energietransitie en klimaatadaptatie samenhangend waar kunnen maken.
 
Arend van Woerden – Expert klimaatadaptatie en bodemdaling
Arend is betrokken bij projecten op het gebied van bodemdaling en ruimtelijke adaptatie. Door techniek te combineren met beleid en communicatie streeft hij naar een betere inrichting van onze steden.
 
Over welk thema gaat uw sessie?
Over circulaire oplossingen voor klimaatadaptatie en bodemdaling. Bij bodemdaling komen circulariteit en klimaatadaptatie samen. Door bodemdalingsproblematiek worden namelijk enorme kosten gemaakt om infrastructuur vroegtijdig te vervangen en dat is zonde van het materiaalgebruik. Een goede oplossing is klimaatbestendig, zorgt voor een langere levensduur en lagere milieuimpact. Hoe vind je die oplossing en welke voorbeelden zien we in de praktijk? Dit leggen we uit aan de hand van projectvoorbeelden van de Kanis in Woerden en de Hoven en Java Legioenstraat in Almere.
 
Wat is er nodig om binnen uw thema naar opschaling te komen en de doelstellingen van 2030 binnen handbereik te krijgen?
Het is zonde om alleen naar materialen te kijken bij circulaire economie. Vaak kunnen we meer impact maken in het voorkomen van materiaalgebruik. Hiervan is bodemdalingsproblematiek een uitstekend voorbeeld: Aan de ene kant investeren we veel in materiaalinnovaties en levensduurverlengende behandelingen. Aan de andere kant kost bodemdaling gemeenten jaarlijks tot meer dan 1,7 miljoen extra aan onderhoud in de openbare ruimte (onderzoek Sweco).
 
Tot 2050 zijn de kosten voor herstel van schade en onderhoud aan infrastructuur door bodemdaling al ingeschat op 5,2 miljard euro (PBL). Dit komt onder andere door schade aan riolering, leidingen, kabels, en wegen. Daar is schade aan gebouwen nog niet in meegenomen.
 
Voor funderingsherstelkosten wordt dit ingeschat op 16 miljard euro (PBL). Dit is de ondergrens om panden eenmalig bodemdalingsbestendig te maken.
 
Bodemdaling tegengaan
Bodemdaling kan in sommige gevallen worden tegengegaan door grondwaterpeilen niet verder te laten zakken, of te verhogen. Ook door het gebruik van zware ophoogmaterialen te voorkomen, kan verdere verzakking worden tegengegaan. Hiermee kan veel schade aan objecten en materialen worden voorkomen.
 
Slim omgaan met ophogen
Momenteel hogen we vaak op met zand, een eenvoudige en kostenefficiënte oplossing op de korte termijn. Op langere termijn leidt dit echter tot verkorte levensduur van materialen in boven- en ondergrond, en regelmatige inzet van zwaar materieel. Door andere scenario’s te kiezen hoeft minder vaak te worden opgehoogd, en zijn de milieulasten van grondstoffen die voortijdig worden afgeschreven lager.
 
Wat is de (grote) circulaire kans die in uw sessie aan de orde komt?
Door de oplossing om op te hogen niet alleen af te wegen op investeringskosten, maar ook op bijvoorbeeld beheer en milieuimpact (MKI), kun je circulair ophogen en besparen op materiaalverbruik nu en in de toekomst.
 
Is er een pilot of een praktijkvoorbeeld? Kunt u daar kort iets over vertellen?
MCA de Hoven Almere, MCA Java Legioenstraat. We hebben verschillende alternatieven vergeleken: Zand, licht ophoogmateriaal zoals bims, EPS, of zo min mogelijk ophogen. De alternatieven zijn vergeleken op onder andere levenscycluskosten, MKI, leefbaarheid, en toegankelijkheid.
Tijdens de sessie presenteren we de uitkomsten van deze vergelijking en geven we handvatten hoe deze benadering in andere projecten toe te passen. Ook gaan we in op hoe biobased ophoogmaterialen hier een rol in kunnen spelen.
 
Wat is uw persoonlijke circulaire motto?
Marieke: Mijn motto is: “Dichtbij denken geeft je ruimte”. Dat wil zeggen, denk op lokale en kleine schaal, in eenvoudige oplossingen. Dat kunnen we leren van de natuur: Je doet het met de middelen tot je directe beschikking. Ik zoek circulaire oplossingen eerst in deze hoek, voor naar technisch hoogstaande snufjes te kijken.
 
Met welke bagage, aanpak, informatie of anderszins ging de bezoeker terug na de sessie en wat gaat of moet hij/zij daar vervolgens mee doen?
Een nieuwe inzicht in hoe je in bodemdalingsgebied echte circulaire impact kunt maken. Betrek voortaan niet alleen kosten, maar ook circulariteit in de discussie over bodemdaling.
 
BouwCirculair orgainseert samen met Platform WOW, Provincie Utrecht, CROW – Duurzaam GWW en Transitiepad duurzame wegverharding op 10 oktober in Veenendaal de jaarlijkse Dag van de Circulariteit. Tijdens deze dag word je in één keer op de hoogte gebracht van de belangrijke thema’s rondom het verduurzamen van de bouw en ontmoet je gelijkgestemde collega’s die ook een bijdrage willen leveren aan de circulaire en CO2-arme economie. Meer informatie vind je op de website van het congres, waar je je ook nog steeds gratis kunt inschrijven.